تبیین رویکرد میان رشته ای از دیدگاه معرفت شناسی حکمت متعالیه

رویکرد میان رشته ای یکی از تازه ترین رویکردها به دانش است که به همراه ظرفیت های فراوانی که در بر دارد، مسائلی را نیز به میان آورده است. در حال حاضر یکی از ضرورت های رویکرد میان رشته ای به دانش، تبیین فلسفی آن است. این مقاله تلاشی در جهت تبیین رویکرد میان رشته ای از دیدگاه معرفت شناسی صدرایی است. معرفت شناسی صدرایی در کُنه خود وحدت گراست و از این رو می تواند مبنایی مناسب برای تبیین رویکرد میان رشته ای به علم قرار گیرد. در این جهت ابتدا به اجمال سیر دیدگاه های وحدت گرا ترسیم گردیده است که در نهایت به رویکرد میان رشته ای به عنوان پاسخ عصر معاصر به مسئلة اتحاد دانش، منتهی می گردد. سپس دیدگاه ملاصدرا در چهار محور ناظر بر منشأ، ضرورت، فرایند و ارزش دانش میان رشته ای مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس محورهای مذکور پنج اصل شامل: ابتناء معرفت بر وحدت تشکیکی وجود، استلزام معرفت به ادراک پیچیدگی هستی، تلازم ادراک جزئی و کلی، کثرت روشی و معرفتی و وحدت فزایندة معرفتی، و کشف مرتبتی حقیقت، به عنوان اصول معرفت شناسی میان رشته ای از دیدگاه معرفت شناختی صدرایی استخراج گردیده است. در پایان به برخی تفاوت های بنیادین میان رشته ای از دیدگاه صدرا با دیدگاه های رایج اشاره شده است. بر این اساس رویکرد میان رشته ای به دانش از نگاه حکمت متعالیه تفاوتی بنیادین با معرفت شناسی های عمدتاً مسأله مدار و عمگرایانة رایج کنونی دارد. تأمل در حکمت صدرایی منتج به کسب معرفتی وحدت گرا و اصیل به عالم می شود که با نگاه رایج که بیش از هرچیز حاصل اضطرار و دغدغه های فناورانة انسان امروزین در مواجهه با پیچیدگی های زیستن است، فاصلة فراوانی دارد.